Zapalenie oskrzeli to choroba układu oddechowego, spowodowana zakażeniem bakteryjnym lub wirusowym. Występuje u dorosłych oraz dzieci, a objawy przypominają przeziębienie lub grypę. Nie wolno lekceważyć stanu zapalnego oskrzeli, ponieważ może wywołać zapalenie płuc oraz uszkodzić układ oddechowy. Jakie są przyczyny, objawy i jak przebiega leczenie zapalenia oskrzeli?
Zapalenie oskrzeli – przyczyny
Dzieci w różnym wieku, jak i osoby dorosłe mogą cierpieć na zapalenie oskrzeli, przyczyny choroby są różne. Warto je poznać, aby móc zmniejszyć ryzyko zachorowania. Należą do nich:
- Palenie papierosów – wywołuje przewlekłe zapalenie oskrzeli, które objawia się charakterystycznym kaszlem z plwociną. Jest wynikiem reakcji obronnej organizmu przed toksynami zawartymi w dymie, przez co zwiększa się ilość wydzielanego śluzu. Ryzyko zachorowania jest wyższe także u biernych palaczy.
- Zanieczyszczenia w powietrzu – stan zapalny oskrzeli, często występuje u osób, które pracują w miejscach o dużym stężeniu pyłów lub substancji chemicznych w powietrzu.
- Geny – choroba może mieć również podłoże genetyczne. Oznacza to, że niektóre osoby dziedziczą wady oskrzeli po swoich przodkach.
Rodzaje zapalenia oskrzeli
Zapalenie oskrzeli dzieli się na ostre, podostre i przewlekłe. Każdy rodzaj wymaga odpowiedniego leczenia, aby nie doszło do powikłań.
Ostre i podostre zapalenie oskrzeli
Do tego rodzaju zalicza się bakteryjne i wirusowe zapalenie oskrzeli. Drobnoustroje atakują drogi oddechowe i wywołują stan zapalny. Za pierwszy rodzaj choroby odpowiadają: wirusy grypy A i B, koronawirusy, wirusy paragrypy, adenowirusy oraz rynowirusy. Natomiast bakteryjny rodzaj wywołują bakterie: Mycoplasma pneumoniae, Streptococcus pneumoniae oraz Bordetella pertussis. W wyniku ostrego zapalenia oskrzeli, przekrwieniu i łuszczeniu ulega nabłonek dróg oddechowych. Pojawia się wysięk zauważalny w świetle oskrzeli. Ten rodzaj choroby dotyka dorosłych oraz dzieci. Podostre zapalenie oskrzeli, często jest wynikiem przebytej choroby lub zakażenia pałeczką krztuśca. W wyniku tego oskrzela stają się nadreaktywne.
Przewlekle zapalenie oskrzeli
W większość przypadków występuje u dorosłych i jest skutkiem przewlekłego podrażniania oskrzeli czynnikiem zewnętrznym. Stan zapalny rozwija się przez dłuższy okres, a choroba nie wywołuje tak silnych objawów, jak ostra odmiana. Najczęściej występuje u palaczy oraz osób pracujących w szkodliwych warunkach, np. z chemikaliami lub w miejscach od wysokim stężeniu pyłu. O występowaniu schorzenia świadczy kaszel oraz pojawia się plwocina. Długotrwały stan zapalny, często prowadzi do rozedmy płuc oraz niedrożności oskrzeli. Niektórzy dorośli oraz dzieci cierpią na alergiczne zapalenie oskrzeli. Jest wywołane kontaktem oskrzeli z alergenem, np. pyłkami traw lub drzew.
Zapalenie oskrzeli – objawy choroby
Również osoby starsze mogą cierpieć na zapalenie oskrzeli, objawy choroby u dzieci i dorosłych są podobne. Warto pamiętać, aby nie bagatelizować kaszlu, ponieważ może być wynikiem innych chorób (m.in. gruźlicy). Objawy zależą od stanu organizmu, wieku oraz źródła infekcji – bakterie lub wirusy. U dzieci najczęściej występują:
- Kaszel – na początku ma charakter suchy, potem staje się mokry z odkrztuszaniem plwociny.
- Świszczący oddech – jest wynikiem zalegającej w oskrzelach wydzieliny.
- Wymioty – dzieci często połykają wydzielinę, co sprzyja wymiotom.
- Gorączka – często występuje podwyższona temperatura ciała, jednak nie u każdego dziecka.
- Osłabienie i brak apetytu.
Objawy zapalenia u dorosłych są podobne jak u dzieci, ale dodatkowo mogą wystąpić:
- Bóle mięśni i stawów – nasilają się w miejscach po przebytych urazach, np. naderwaniu mięśnia.
- Bóle głowy
- Znaczne osłabienie organizmu i zadyszka, nawet podczas niewielkiego wysiłku fizycznego.
Ostre zapalenie wywołane wirusami lub bakteriami, najczęściej rozwija się w ciągu 48 godzin od momentu zakażenia. Natomiast przewlekły stan zapalny może rozwijać się przez kilka miesięcy. Każdy rodzaj stanu zapalnego należy jak najprędzej zacząć leczyć.
Zapalenie oskrzeli – leczenie choroby
Leczenie zapalenia oskrzeli, najczęściej obejmuje przyjmowanie przez chorego niesteroidowych leków przeciwzapalnych, przeciwgorączkowych (wiele z nich działa również przeciwbólowo) oraz łagodzących dokuczliwy kaszel. Ulgę mogą przynieść także krople do nosa, które łagodzą obrzęk. Jeśli u dziecka nie występuje wysoka temperatura, to może chodzić po domu. Nie wolno narażać go jednak na wychłodzenie. Warto systematycznie nawilżać powietrze w pomieszczeniu, w którym przebywa dziecko, ponieważ wydzielina z nosa zasycha na wysuszonych błonach śluzowych i utrudnia oddychanie.
Podobnie należy postępować w przypadku zapalenia oskrzeli u dorosłych. Jeśli u chorego występuje duszność, to stosowane są leki na zapalenie oskrzeli rozszerzające oskrzela (m.in. B2-mimetyki, pochodne metyloksantyny). U dzieci i dorosłych, u których nie występują przewlekłe choroby, organizm zwalcza stan zapalny, a leczenie nie wymaga stosowania dodatkowych leków. W trakcie choroby należy pić dużo płynów, aby nie doszło do odwodnienia organizmu – zwłaszcza przy wysokiej temperaturze. W przypadku znacznego osłabienia i gorączki, chory powinien leżeć w łóżku, aby organizm prędzej się zregenerował.
Jak leczyć zapalenie oskrzeli domowymi sposobami?
Pomocne bywa picie naparów napotnych, np. z lipy. Dobrze działa również sok z malin, który można pić z ciepłą wodą lub herbatą. Pomimo że istnieje wiele ziół o działaniu wykrztuśnym, to nie należy ich stosować bez konsultacji z lekarzem. Ile trwa leczenie zapalenia oskrzeli? Leczenie ostrego typu zapalenia trwa krócej niż 3 tygodnie, podostrego od trzech do ośmiu tygodni, natomiast przewlekłego dłużej niż osiem tygodni. Trzeba jednak pamiętać, że całkowity okres wyzdrowienia zależy od stanu organizmu. Zapalenie oskrzeli wywołane wirusami lub bakteriami jest zaraźliwe. Natomiast przewlekły typ wywołany przez pyłki lub inne zanieczyszczenia nie przedostaje się do organizmu innych osób.
Każdy rodzaj zapalenia płuc wymaga odpowiedniego leczenia. Jeśli wystąpią pierwsze niepokojące objawy, należy udać się do lekarza. Kaszel po zakończeniu leczenia może utrzymywać się do 4 tygodni i warto poinformować o nim lekarza podczas wizyty kontrolnej.